Шапық Шөкіұлы = Шафик Чокин: Биобиблиографиялық көрсеткіш = Биобиблиографический указатель / С. Торайғыров атындағы ПМУ; С. Бейсембаев атындағы ҒҚ; құраст. О. С. Гордиенко, С. Б. Мухамединова; ред. Г. К. Кайсина. – Павлодар, 2012. – 19 б.
Оқырмандар есіне
Ұсынылып отырған бұл көрсеткіш Қазақстан энергетика ғылымының негізін салушы, атақты ғалым-энергетик Шапық Шөкіұлы Шөкиннің 100 – жылдығына арналған.
Көрсеткішке ғалымның өмірі мен шығармашылығы туралы басылымдар қазақ және орыс тілдерінде енгізілген. Көрсеткіш материалдары әліпбилік тәртіппен орналасқан.
Көрсеткіштегі әдебиеттерді біздің қаламыздағы кітапханалардан таба аласыздар, * белгіленген материалдар мен құжаттар академик С. Бейсембаев атындағы ғылыми кітапханадан табылады.
Көмекші құрал ғылыми қызметкерлерге, оқытушылар мен студенттерге және Шапық Шөкіұлы Шөкинның өмір жолы мен қызметі жайлы мәліметтерді оқып-білгісі келген оқырман көпшілік қауымға арналған.
Шөкин Шапық Шөкіұлы
(01.10.1912 – 04.07.2003)
Шөкин Шапық Шөкіұлы – көрнекті қазақ энергетигі, Қазақстан Республикасы ғылым академиясының академигі, техника ғылымының докторы, профессор, Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген ғылым қайраткері.
1937 жылы Омбының С. М. Киров атындағы ауыл шаруашылық институтын бітіріп, Қазақ КСР ауыл шаруашылық электрлендіру мекемесінде бөлім бастығы, бас инженер (1937– 43), Қазақ КСР ҒА энергетика бөлімінің меңгерушісі (1943-44), Қазақ КСР ҒА-ның энергетика институтының директоры (1944–63) әрі академик – секретарь (1955-62), Қазақ КСР ҒА-ның президенті (1964–67) және президиум мүшесі (1955–68) қызметтерін атқарды. 1963 жылдан бері Қазақ энергетикалық ғылыми-зерттеу институтының директоры.
Ш. Шөкин – Г. М. Кржижановскийдің шәкірті. Ол 1944-50 жылдары Іле өзенінің суы мен энергетика қорын комплексті түрде пайдалану мәселесін шама тұрғыдан зерттеді, сөйтіп, Қапшағай бөгені мен Қапшағай су электр станциясын салу ісіне үлкен үлес қосты. 1949-58 жылдары Орталық Қазақстанды сумен қамтамасыз ету мәселесімен Ертіс өзенін бұру негізінде шешуге болатындығын дәлелдеді. Мұның өзі Ертіс-Қарағанды каналының салынуына себеп болды. Ш. Шөкин – Сібір өзендерін Қазақстан мен Орта Азияғa бұру мәселесін ғылыми тұрғыда қарастырған алғашқы ғалымдардың бірі. Оның басшылығымен осы мәселені шешудің тиімді жолдары мен жобалары айқындалды. Ш. Шөкин – 170-тен астам ғылыми еңбектің авторы. Негізгі еңбектері энергетика және су шаруашылығының болашақ дамуы мен отындық энергетиканың, баланс проблемасына т. б. арналған. Ол Белград (1957), Бангкок (1961), Будапешт (1965), Мәскеу (1968) және Парижде (1971) өткен халықаралық конференциялар мен симпозиумдарға қатысып, онда Қазақстанның энергетикасы мен су шаруашылығының дамуының бүгінгісі мен келешегі туралы баяндамалар жасады. Ш. Шөкин – КСРО ҒА-ның комплексті энергетика және су қорларын пайдалану мен қорғау жөніндегі ғылыми кеңестердің мүшесі.
Республикалық энергетика және электротехника ғылыми қоғамы председателінің орынбасары Қаз КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1972) сайланған, КСРО Жоғарғы Кеңесінің депутаты, Қазақстан Компартиясының ХІІ-съезінде Қазақстан КП ОК мүшесі болып сайланды. Еңбек Қызыл Ту орденімен, медальдармен марапатталған.
Академик Шапық Шөкиннің есімімен аталады:
- Қазақ ғылыми-зерттеу энергетика институты;
- Павлодар қаласындағы көше;
- Қазақстан Республикасы Ғылым академиясының президиумының энергетика саласындағы сыйлығы;
- Тәуелсіз Қазақстанның өндірісіне көрнекті инженерлік өңдеулер мен прогрессивті технологияларды енгізіп, өнеркәсібінің дамуына үлкен үлес қосқаны үшін Қазақстан Республикасының ұлттық инженерлік академиясының сыйлығы;
- С. Торайғыров атындағы ПМУ-да Ш. Шөкиннің атаулы стипендиясы;
- Баянауылда Даңқ алеясында академик Шөкиннің бюсты;
- Энергетика ҚазҒЗИ Шапық Шөкиннің атындағы мемориалдық мұражай ашылды;
- Қаланың бір көшесіне Ш. Ш. Шөкиннің есімін беру туралы Алматы қаласының әкімшілігі қаулы қабылдады;
- Қапшағай ГЭС-не академик Шөкиннің атағын беру туралы Қазақстан инженер-энергетиктерінің өтініші бар.
Наградалары:
1945 ж. - Ұлы Отан соғысы жылдарындағы қажырлы еңбегі үшін медальмен наградталды 1941-1945 жж.
1945 ж. - СССР Ғылым академиясы құрылғанына 220 жыл толуына байланысты Құрмет грамотасы берілді.
1961 ж. - Қазақ ССР-інің еңбек сіңірген ғылым қайраткері.
1966 ж. - Энергетика және электрендіру үздігі.
1970 ж. - «Қажырлы еңбегі үшін В. И. Лениннің туғанына 100 жыл толуы құрметіне» медальмен наградталды.
1970 ж. - «ГОЭЛРО жоспарына 50 жыл» мерекелік белгісімен наградталды.
1971 ж. – «Еңбек Қызыл Ту» орденімен наградталды.
1972 ж. - ҚазССР мемлекеттік сыйлығының лауреаты
1975 ж. – «Ұлы Отан соғысының жеңісіне 30 жыл» медалімен наградталды
(1941-1945).
1980 ж. - «ГОЭЛРО жоспарына 60 жыл» белгісімен наградталды.
1982 ж. - «Октябрь революциясы» орденімен наградталды.
1982 ж. - СССР-дің «Құрметті энергетика» атағы берілді.
1991 ж. - Академик Қ. И. Сатпаев атындағы сыйлықтың лауреаты.
1996 ж. - «Халық қаһарманы» атағы берілді.
2002 ж. – Алматы қаласының «Құрметті азаматы».
СССР – дің Жоғары медальдары мен грамоталары бар
Шапық Шөкіұлы Шөкиннің еңбектері
Академик Ш. Чокин: «Время сотрет все лишнее...»: [Шафик Чокинович Чокин]: беседа / Зап. Л. Лукина // Звезда Прииртышья. – 1996. – 17 авг.*
Чокин Ш. Ч. Основы развития энергетики Казахстана / Ш. Ч. Чокин [и др.]. – Алма-Ата: Казахстан, 1986. – 280 с.*
Чокин Ш. Ч. Параметры и режимы гидроэлектростанций / Ш. Ч. Чокин, И. М. Мальковский, А. С. Паутов. – Алма-Ата: Наука, 1983. – 220 с.*
Чокин Ш. Ч. Энергетика и электрификация Восточного Казахстана / Ш. Ч. Чокин, Т. С. Сартаев, А. Ф. Шкрет. – Алма-Ата: Наука, 1986. – 240 с.*
Чокин Ш. Ч. Энергетика и электрификация Западного Казахстана / Ш. Ч. Чокин, Т. С. Сартаев, А. Ф. Шкрет. – Алма-Ата: Наука, 1988. – 240 с.*
Чокин Ш. Ч. Энергетика и электрификация Северного и Центрального Казахстана / Ш. Ч. Чокин, Т. С. Сартаев, А. Ф. Шкрет. – Алма-Ата: Наука, 1988. – 336 с.*
Чокин Ш. Ч. Энергетика и электрификация Южного Казахстана / Ш. Ч. Чокин, Т. С. Сартаев, А. Ф. Шкрет. – Алма-Ата: Наука, 1987. – 320 с.*
Чокин Ш. Четыре времени жизни: Воспоминания и размышления. – Алматы: Бiлiм, 1998. – 432 с.: ил.*
Чокин Ш.Ч. Президент: [К 90-летию К. И. Сатпаева]: очерк // Простор. – 1989. – № 3. – С. 122–133.*
Чокин Ш. Ч. Путь национальной академии наук: воспоминания и размышления. – Алматы: Ғылым, 1996. – 256 с.
Чокин Ш. Ч. Сегодня бал правит невежество и чувство: [Беседа с Ш. Ч. Чокиным] / Зап. Б. Ахметов // АиФ. Казахстан. – 2001. – № 11 (март). – С. 3.
Чокин Ш. Ч. Управление нагрузкой электроэнергосистем (технико-экономические вопросы). – Алматы: Наука, 1985.– 288 с.
Шөкіұлы Ш. Еңбектер жинақы: [электрондық ресурстар] /Ш. Шөкіұлы; Академик С. Бейсембаев атындағы ғылыми кітапхана. – Павлодар: С. Торайғыров атындағы ПМУ, [2007]. – 330 МБ. – (қазақстан Республикасының ұллтық ғылыми академиясының академиктерінің еңбектері).*
Шөкіұлы Ш. Өмірдің төорт мезгілі: Естеліктер мен толғаныстар. – Алматы: Шобдар, 1994. – 518 бет.*
ҚР ҰҒА акдемигі Ш. Ш. Шөкиннің өмірі мен еңбектері туралы әдебиеттер
[Современники Каныша Сатпаева о великом ученом] // Регион.kz. – 2010. – 8 апреля. – С. 5. *
[Ш. Ч. Чокин] // Инсебаев Т. А. Павлодарская область: страницы истории (1938-2008). Часть 1. История области / Т. А. Инсебаев [и др.]. – Павлодар: ПГУ им. С. Торайгырова, 2007. – 330 с.*
[Шапық Шөкіұлы Шөкин] // Абдрахманова С. Адамзат күнтізбесі. – Астана: Елорда. – С. 263.*
Академик Ш. Шөкиннiң 90-жылдығына арналған «Ғылым және энергетикадағы жаңа технологиялар» атты халықаралық ғылыми-техникалық конференцияның материалдары. - Павлодар : С. Торайғыров атындағы ПМУ, 2002. - 436 с. *
Алдабергенов Қ. М. Бір туар дара тұлғалар. – Павлодар: ЭКО, 2003. – 364 б.
Арын Е. Академик Ш. Ш. Шөкин – аса көрнекті ғалым-энергетик // Өлкетану. – 2002. – № 2. – 145-149 б.*
Арын Е. Жить по сердцу и совести / Е. Арын, А. Нухулы // Казахст. правда. – 2002. – 4 сент. – С. 3. // Звезда Прииртышья. – 2004. – 12 сент. – С. 8.*
Арын Е. Жить по сердцу и совести: [академик Шафик Чокин] / Е. Арын, А. Нухулы // Казахстанская правда.- 2002.- 4 сент.- С. 3.*
Арын Е. Қаһарман ғалым // Сарыарқа самалы. – 2002. – 27 тамыз. – 6 б.*
Ахметов Б. Осень патриарха: [Академику Ш. Чокину-80 лет] // Казахстанская правда. – 1992. – 29 сентября.*
Әбілев Д. Шапық Шөкинге: [өлең] // Егемен Қазақстан. – 1996. – 25 шілде.*
Варшавская-Енисеева, Л. К 95-летию академика Шафика Чокина. О времени и о себе / Л. Варшавская-Енисеева // Казахстанская правда. – 2007. – 12 октября. – С. 29.*
Ғалым-энергетик, техника ғылымдарының докторы Ш. Ш. Шөкиннің туғанына 95 жыл (1912-2003) // Павлодар облысында 2012 жылы аталып өтілетін және еске алынатын күндер. /
Знаменательные и памятные даты Павлодарской области на 2012 год. – Павлодар: ЭКО, 2011. – 49–51 б.
Дюйсенбина Б. Аксакал энергетики: [В Павлодарский филиал обл. гос. архива поступили личные документы проф., Ш. Ч. Чокина] // Звезда Прииртышья. – 2001. – 18 авг. – С. 6.*
Журавлев В. Такие разные уроки..: [О Шафике Чокине] // Казахстанская правда. – 1996. – 7 июня. *
Ибадуллин Т. Қазақ ғылымының бәйтерегі: [Қазақстан ұлттық Ғы-лым Академиясының академигі, әйгілі жерлесіміз Ш. Ш. Шөкин жайлы] // Сарыарқа самалы. – 2004. – 24 қаңтар. – 6 б.*
Исабеков Р. Сокровища Баянаула: [об изв. людях, родившихся в Баянауле] // Караван. – 2010. – 8 января. – С. 12–13.
Исабеков Р. В честь кого названы наши улицы? / Исабеков, Р. // Наша жизнь. – 2009. – 26 ноября – С. 8. *
Канал Иртыш-Центральный Казахстан // Сатпаев, К. А. Избранное: [в 5 т.] / К. И. Сатпаев; [сост. М. К. Сатпаева]. – 2-е изд. сокр. – 2007. – С. Т.4 – С. 276–279. *
Оразбек Н. Шапык Шөкин: ғұмырнамалық деректі хикаят. – Алматы: Қазақстан, 2004. – 200 б.
Рабинович М. Неординарная судьба учёного - аксакала казахстанской энергетики / М. Рабинович, А. Трофимов, С. Нурпеисов // Энергетика. – 2012. – № 3. – С. 4–5.*
Потекут ли сибирские реки в Казахстан?: [О проекте переброски части стока сибирских рек в Казахстан рассказ. его автор Ш. Ч. Чокин] // АиФ. Казахстан. – 2002. – 23–29 окт. – С. 2.
Прощание с ученым // Казахстанская правда. – 2003. – 8 июля. – С. 2. *
Ситько Н. Зигзаги судьбы академика Ш. Ч. Чокина // Наука Казахстана. – 1997. – 1–15 окт.*
Ситько Н. Золотая медаль академику-юбиляру: [Ш. Ч. Чокину] // Наука и высшая школа Казахстана. – 2002. – 15 окт. – С. 3.*
Ситько Н. Ушел первый ученый-энергетик: [Ш. Чокин] // Наука и высшая школа Казахстана. – 2003. – 15 июля. – С. 12.*
Смайылов К. Ғасыр. Ғылым. Қазақстан / К. Смайылов // Ақиқат. – 2002. – № 3. – 43–50 б.*
Трофимов А. С. Казсельэнергопроекту – 65 / А. С. Трофимов // Энергетика и топливные ресурсы Казахстана. – 2003. – №10. – С. 51–53.*
Фоминская Н. Последнее интервью Шафика Чокина / Н. Фоминская // Энергетика:Вестн. Союза инженеров-энергетиков. – 2003. – N3.– С. 34–36.*
Фоминская Н. Ученый. Энергетик. Человек / Н. Фоминская // Энергетика: Вестн. союза инженеров-энергетиков. – 2007. – № 4. – С. 6–7.*
Чокин Шафик // Ашимбаев Д. Кто есть кто в Казахстане: Биографическая энциклопедия. – Алматы, 2010. – С.1133.*
Чокин Шафик Чокинович // Академия наук Казахской ССР: справочник. – Алма-Ата; Наука, 1987. – С. 107.*
Чокин Шафик Чокинович // Казахская ССР: краткая энциклопедия в 4 т. – Алма-Ата: Главная редакция Казахской советской энциклопедии, 1989. – Т. 3. – С. 534–535.*
Чокин Шафик Чокинович // Казахст. правда. – 2003. – 7 июля. – С. 5.*
Чокин Шафик Чокинович. 100 лет со дня рождения (1912-2003) // Календарь юбилеев учреждений, организаций и видных деятелей Республики Казахстан на 2012 год. – Алматы:
Национальнаяч библиотека Республики Казахстан, 2011. – С. 78–80.*
Чокин Шафик Чокинович: Некролог // Казахстанская правда. – 2003. – 7 июля. – С. 5.*
Чокин Шафик Шокинович. 100 лет (1912-2003) со дня рождения ученого-энергетика, докт. техн. наук // Павлодар облысында 2012 жылы аталып өтілетін және еске алынатын күндер. /
Знаменательные и памятные даты Павлодарской области на 2012 год. – Павлодар: ЭКО, 2011. – С. 166–168.
Шапық Шөкіұлы Шөкин: [некролог: техника ғалымдарының докторы, энергетик, 1912-2003 жж.] // Егемен Қазақстан. – 2003. – 7 шілде.*
Шапық Шөкіұлы Шөкин: [Техника ғылымдары докторының қазасына орай] // Егемен Қазақстан. – 2003. – 7 шілде.*
Шафик Чокин (краткие сведения) // Академик К. И. Сатпаев в памяти земляков. – Алматы-Павлодар, 1999. – С. 13.*
Шафик Чокин: [Биограф. справка] // Звезда Прииртышья. – 2003. – 23 дек. – С. 4.*
Шафик Чокинович Чокин : Некролог // ҚР ҰҒА хабаршысы=Вестник НАН РК. – 2003. – № 4. - С. 168–169.*
Шөкин Шапық Шоқыұлы // Баянаула. – Астана, – 2001. – 153 б.*
Шөкин Шапық Шоқыұлы // Қазақ ССР: Қысқаша энциклопедия. 4 т. – Алматы, 1988. – 3 т. – 570–580 б. *
Шөкин Шапық Шөкіұлы // Қазақстан Республикасының мекемелері,ұйымдары және көрнекті қайраткерлері меретойларының күнтізбесі. 2012 жыл. – Алматы: Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы, 2011. – С. 76–77.*
Шөкин Шапық Шөкіұлы // Қазақстан: ұлттық энциклопедия. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы. – Т. 9. – 547 бет.*
Шөкин Шапық Шөкіұлы //Қазақстан ғылымы: энциклопедия. – Алматы: Қазақ Энциклопедиясы, 2010. – 2 Т. – 462 бет.
Шөкин Шапық Шөқыұлы // Баянаула перзенттері. 1-кітап. – Павлодар, – 2008. – 47 б.
Энергия души академика Чокина // Казахстанская правда. – 2003. – 7 июля. – С. 3.*
Ш. Шөкіұлы атындағы Қазақ энергетика ғылыми-зерттеу институты туралы әдебиеттер
АО «КазНИИ энергетики имени академика Ш. Ч. Чокина» // http://kazniie.kz/
АО «КазНИИ энергетики имени академика Ш. Ч. Чокина» // http://sk.kz/company/
Жандаулетов В. «Та заводская проходная...» //Казахстанская правда. – 2008. – 3 августа.*
Имя нашего земляка – институту: [Научно-исслед. ин-ту энергетики присвоено имя акад. Ш.Ч. Чокина] // Звезда Прииртышья. – 1992. – 31 окт.*
Итоги конкурса по присуждению премий Национальной инженерной академии РК // Вестник инженерной академии РК. – 2006. – N1.– С. 140–141.*
Қазақ энергетика ғылыми-зерттеу интституты // Қазақ ССР: 4 томдық қысқаша энциклопедия. – Алматы: Қазақ совет энциклопедиясының Бас редакциясы, 1988. – 3 Т. – 315 бет.*
Казахский научно-исследовательский институт энергетики им. Ш. Чокина // http://ru.wikipedia.org/wiki
Казахский научно-исследовательский институт энергетики им. Ш. Чокина // Казахстан: национальная энциклопедия. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. – Т. 3. – С. 54.*
Казахский научно-исследовательский институт энергетики// Казахская ССР: краткая энциклопедия в 4 т. – Алма-Ата: Главная редакция Казахской советской энциклопедии, 1989. – Т. 3. – С.245.*
Правила о порядке присуждения Национальной инженерной академией Республики Казахстан премий имени Умирбека Джолдасбекова и Шафика Чокина за выдающиеся достижения в области науки, новой техники и технологий // Информационный бюллетень. – 2005. – N2. – С. 5.*
Бейне-электрондық құжаттар
Академик Ш. Чокин : Видео. – Алматы, 2002. *
Шөкіұлы Ш. Еңбектер жинақы: [электрондық ресурстар] /Ш. Шөкіұлы; Академик С. Бейсембаев атындағы ғылыми кітапхана. – Павлодар: С. Торайғыров атындағы ПМУ, [2007]. – 330
МБ. – (Қазақстан Республикасының ұллтық ғылыми академиясының академиктерінің еңбектері).*
Интернет ресурстары
Шөкин Шапық Шөкіұлы // http://kk.wikipedia.org/wiki/
Шафик Чокин // http://www.peoples.ru/science/physics/shafik_chokin/
Шафик Чокин // http://ru.wikipedia.org/wiki/
Шафик Чокин // http://turkistan.ru/kul-tura-i-traditscii/shafik-chokin/
Шафик Чокин // http://www.caravan.kz/article/3284/print
Шафик Чокин // http://biografia.kz/famous/1939
Шафик Чокин // http://www.kazpravda.kz/c/1215033823
Шафик Чокин // http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_biography/
Шафик Чокинович Чокин // http://www.akademiyanauk.kz/node/25
Шафик Чокин // http://www.unesco.kz/heritagenet/kz/participant/scientists/ chokin.htm
Библиография
Шапық Шөкiұлы Шөкiн: Библиографиялық көрсеткiш : Библиографический указатель. – Алматы, 2002. – 158 с. – (Қазақстан ғалымдарының библиографиясына материалдар).*
Шафик Чокинович Чокин: Библиографический указатель. – Алматы: Рауан, 1993. – 87 с. *
Шөкин Шапық Шөкіұлы // Қазақ елінің ғылыми тұғарлары=Лидеры науки земли Казахской: биобиблиографиялық көрсеткіш. – Павлодар: С. Торайғыров атындағы ПМУ; ҒБО. – 2006. – С. 174–180.*
Құрастылушылар: О. С. Гордиенко, С. Б. Мухамединова
Редактор: Г. К. Кайсина
OpenU
